Piše: Miodrag Banović
Osnovna obavještenja...
KUD"Jedinstvo"-Bar nastavlja tradiciju Pjevačkog društva "Bratimstvo" – Bar, osnovanog 1910.godine povodom pedesetogodišnjice vladavine knjaza Nikole, njegovog krunisanja za kralja i proglašenja Crne Gore za kraljevinu.
Prvi predsjednik Društva bio je Savo Steva Dabanović, koga je 1900. godine, Ukazom, knjaz Nikola postavio za upravitelja grada Bara.
Nakon balkanskih ratova, Pjevačko društvo ''Bratimstvo'' i ''Prva narodna muzika'' (osnovana jula 1911. godine kao prva građanska muzika u tadašnjoj Crnoj Gori, čiji je pokrovitelj bila knjaginja Milica žena prestolonaslednika Danila), objedinjeni su pod zajedničkim imenom: ''Barsko pjevačko, prvo muzičko društvo Bratimstvo''.
Poslije II svjetskog rata, 1945. godine, osnovano je sindikalno KUD ''Jedinstvo''-Bar, u kojem je pokrenuto i pozorišno stvaralaštvo. Pjevačko društvo je nosilac tradicije postojanja Društva koja traje do danas, uz pauzu od 1985.do1990.godine.
Nakon izvjesnog zatišja KUD »Jedinstvo« i kulturno-umjetničkih aktivnosti, 1990. godine mr sci Miodrag Banović,prof. inicirao je reaktiviranje KUD »Jedinstvo«-Bar. Ovu inicijativu prvi je podržao Čedo Dragović, a zatim i afirmisani društveni radnici Bara. Za prtedsjednika je izabran Čedo Dragović, a za sekretara mr sci Miodrag Banović,prof. Ponovo je pokrenuta aktivnost Pjevačkog društva i horske sekcije u KUD-a. Dramska sekcija »Bar-teatar« bila je aktivna narednih 10 godina dok je trajala stvaralačka energija Čeda Dragovića, kada je stvorio još i predstavu »Cigani umiru pjevajući«, a zatim obnovio predstavu »Pelinovo«.
Od 1999. godine mr sci Miodrag Banović,prof. uradio je priojekat Festival dječijeg stvaralaštva »Četiri godišnja doba« - Bar, koji je realizovao u 4 segmenta:
1. Proljećni dio, “Majci s’ ljubavlju”, organizovan je povodom međunarodnog praznika, 8. marta Dana žena,
2. Ljetnji dio „U susret ljetu“ posvećen je kraju i kraju školske godine,
3. Jesenji dio „Za dječija prava“, posvećen je dječijoj nedjelji i sjetskom danu djeteta,
4. Zimski dio „Djeca za djecu sa đedom mrazom“, posvećen je ispraćaju stare i dočeku nove godine.
Ovaj projekat podržao je predsjednik Opštine Bar mr Boroslav Lalević. Za nosioca organizacije Festivala odredio je Folklorno društvo “Bar”, koje je formirao mr sci Miodrag Banović,prof. sa kolegom iz AKUD “Ž.J.Španac” iz Beograda Koprivica Draganom i sa još troje aktivista.
Festival je koncipiran tako da obuhvati 10 oblasti aktivnosti za djecu, koje su nedostajale djeci Bara, za koju nije bilo nikakvih organizovanih aktivnosti, od kojih se očekivalo da će pokrenuti novu stvaralačku energiju: Dječiji folklor, Dječiji hor, Solo pjevanje, Dječiji orkestar, Dječije pozorište, Likovna kolonija za djecu, Ritmičko-baletska aktivnost, Moderan ples, Klub mladih pisaca, Klub mladih recitatrora.
Od 2000. godine mr sci Miodrag Banović,prof. organizaciju Festivala prebacio je na KUD „Jedinstvo“-Bar, koji je podržao novi predsjednik KUD „Jedinstvo“ – Bar, privrednik Žarko Pavićević.
Manifestaciju „Crvene košulje“, pokrenuo je novinar Boško Milošević 6. jula 1977. godine, koja se održavala na Belvederu do 1998.godine. Napisao je tekst pjesme „Crvene košulje“, muziku je uradio Miki Jelenić, aranžman je obradio Noco Brajović, a solističko pjevanje povjereno je dokazanom muzikologu Zoranu Vojvodiću. Nosilac organizacija bilo je KUD “Jedinstvo” – Bar, a režiser ovog programa bio je Čedo Dragović. Motiv za organizaciju ove manifestacije bila je tragedija koje se desila 6. jula 1944. godine u maslinjaku pored Starog Bara. Tada su okupatori ubili jedanaest djevojaka i mladića, zbog crvenih košulja i crvenih snova. U 1997. i 1998.godini već se bila ohladila energija za organizaciju manifestacije „Crvene košulje“.
U 1999.godini, novoformirano Folklorno društvo “Bar”, bilo je nosilac organizacije manifestacije “Crvene košulje”, koja je održana na ljetnjoj pozornici Doma kulture u Baru.
U 2000.godini, mr sci Miodrag Banović,prof. i muzikolog Zoran Vojvodić, pokrenuli su inicijativu da KUD “Jedinstvo”-Bar organizacije manifestaciju “Crvene košulje” a za mjesto realizacije odredili su otvorenu scenu u Starom Gradu u Starom Baru. Bilo je puno skeptika koji su iskazivali bojazan ako se ta manifestacija organizuje u Starom Baru, jer je daleko od centra Bara i da neće biti posjetilaca. I pored toga, mr sci Miodrag Banović,prof. i muzikolog Zoran Vojvodić nisu odustali od te koncepcije, a puna ljetnja pozornica u Starom Garadu bila je najbolji dokaz opravdanosti ove inicijative.
Organizator opštinskih proljećnih i jesenjih kros takmičenja, uličnih trka “Oslobođenje Bara”, uređenja Rekreativnog parka “Šumice i drugih aktivnosti mr sci Miodrag Banović,prof. imao je uvjek dobru saradnju sa Vojskom Crne Gore. Tada je tražio da VCG odobri učešće reprezentativnog orchestra Vojske Crne Gore za učešće u ovoj manifestaciji, što je i prihvaćeno. Prvi dio programa izvodio je orkestar VCG ispred Robne kuće “Izbor” u centru Bara, a drugi dio pored bunara na Kaldrmi u Starom Baru prije početka manifestacije “Crvene košulje” na ljetnoj sceni u Starom Gradu.
U programu manifestacije “Crvene košulje”, dominantni učesnici bili su Pjevačko društvo i folklorni ansambl KUD “Jedinstvo”-Bar, kao i drugi umjetnici koje su pozivali organizatori iz KUD “Jedinstvo”-Bar.
Od 2007. godine manifestaciju “Crvene košulje”, od KUD »Jedinstvo« - Bar biroktatizovano preuzima JP „Kulturni centar“ Bar, bez dogovora, razgovora, saradnje, formalizovane odluke i sl. a učesnici programa su gosti koje su pozivali organizatori po slobodnom nahođenju.
Ko će dalje organizovati manifestaciju “Crvene košulje” je sasvim irelevantno, ali je važno je da se ova tradicija nikada ne prekine!
U potpisu,
mr Miodrag Banović i Zoran Vojvodić, muzikolog
Bar, 06.07.2024.godine
