“Umro je drug Tito”.
Ovu rečenicu je, na današnji dan prije tačno 40 godina, u 18 sati i 50 minuta izgovorio spiker Jugoslovenske radio televizije Miodrag Zdravković.
Vijest je za nekoliko minuta obišla svijet. Bila je to najava početka kraja Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, koja će se desetak godina kasnije raspasti u krvi i ratovima. Titova smrt je, na simboličan način, označila i kraj jedne epohe.
Josip Broz Tito, harizmatični vođa jugoslovenskog pokreta otpora u Drugom svjetskom ratu, doživotni predsjednik Jugoslavije, jedini komunista koji je Staljinu rekao NE, osnivač Pokreta nesvrstanih... bio je jedan od najvećih, a po nekima čak i najveći državnik 20. vijeka.
Da je tako, svjedoče i detalji, vezani za njegovu smrt i sahranu.
Cijela Jugoslavija je tog 4. maja 1980. godine plakala. Na stadionu “Poljud” u Splitu, u času kada je saopštena “najtužnija vijest za sve narode i narodnosti” igrala se utakmica Hajduk – Crvena Zvezda.
Utakmica je prekinuta. Igrači, sudije, delegati i 50.000 gledalaca – svi su plakali, a onda se stadionom prolomila pjesma “Druže Tito, mi ti se kunemo, da sa tvoga puta ne skrenemo”. Cijeli Split je krenuo ka stadionu.
Istovremeno, rijeke ljudi su se slijevale ka Beogradu. Do 8. maja, kada je organizovana sahrana u “Kući cvijeća” na Dedinju, a i danima nakon toga, hiljade ljudi su satima strpljivo čekali da odaju poštu svom vođi.
Sahrani Josipa Broza Tita prisustvovalo je više od 200 državnika i istaknutih ličnosti iz cijelog svijeta, među kojima su bili Indira Gandi, Margaret Tačer, Leonid Brežnjev, te četiri kralja, šest prinčeva, 31 predsjednik, 22 premijera i 47 ministara spoljnih poslova.
Američki predsjednik Džimi Karter nije došao, kako bi izbjegao susret sa sovjetskim vođom, ali je na sahranu poslao svoju majku.
Bila je to najveća državnička sahrana u istoriji.
Sahranu Josipa Broza Tita direktno je prenosila Jugoslovenska radio televizija i televizije u još 16 zemalja svijeta, a snimci ili dijelovi snimka su emitovani doslovno na čitavoj planeti.
Prema podacima Evrovizije, Titova sahrana bila je drugi najgledaniji događaj u 20. vijeku, odmah poslije slijetanja Misije “Apolo 11” na Mjesec, jula 1969. godine.
Prevoz Titovih posmrtnih ostataka čuvenim Plavim vozom, iz klinike u Ljubljani, gdje je umro, do Beograda, tri dana mimohoda u centralnoj sali Skupštine Jugoslavije, a potom veličanstvena sahrana – sve je to unaprijed isplanirano, perfektno izvedeno, snimano i emitovano iz minuta u minut.
Titov grob je do sada, kako se procjenjuje, posjetilo skoro 20 miliona ljudi.
Izvor: Srpskainfo/Mikica Milojević
