U Dvorcu kralja Nikole priređeno je književno veče povodom 130 godina od osnivanja Srpske književne zadruge (SKZ).
Barska publika imala je priliku da se upozna sa njenim bogatim stvaralaštvom i istorijatom zahvaljujući Srpskom kulturnom društvu “Slovo ljubve” – organizatoru programa.
Priču dugu 130 godina o najznačajnijim ličnostima iz kulture srpskog naroda, pogotovo iz književnosti, nauke i umjetnosti ispričao je ukratko Dragan Lakićević, glavni urednik SKZ, istakavši da je svaka priča o Srpskoj književnoj zadruzi priča o ljudima, imenima i njihovim djelima.
Navodeći riječi pjesnika Branka V. Radičevića, naglasio je da je Srpska književna zadruga uspjela da napiše istoriju srpskog naroda, posao državne akademije nauka, jedne enciklopedijske ustanove. Lakićević je podsjetio da su SKZ osnovali naučnici, profesori i književnici čija su imena zlatnim slovima upisivana na tablama kulture i u istorijama znamenitih ustanova poput Matice srpske, SANU i SKZ. Oni su, po njegovim riječima, “odredili pravce rada, ciljeve, standarde i uzore koji su se potom, tokom svih decenija kroz borbu i stradanje, držali da zadruga bude dostojna prethodnih izdanja i da na tome istrajava kao što se trudi i danas zahvaljujući svojim časnicima, članovima, autorima, prevodiocima…”
Duško Babić, upravnik Srpske književne zadruge, kazao je da je svojom pojavom, radom i idejom koju je širila kroz srpski narod, SKZ pronosila ono najvažnije što je istorija i tradicija čuvala vjekovima. Babić je naziva duhovnim ognjištem oko kojeg će se sabirati svi koji govore srpskim jezikom.
“Kad vidim ono što je prethodilo nastanku Srpske književne zadruge i ono što je 130 godina radila za srpski narod, čini se da nije pretjerano reći da je ona nastala kao rezultat unutrašnje, imanentne nužnosti srpske kulture i istorije. Da nije nastala 1892. godine i da nije nastala pod tim imenom, Srpska književna zadruga bi nastala neki drugi put, pod nekim drugim imenom, ali bi bila ono što je danas. Ona je opstajala jer je uvijek bila spremna da se mijenja”, zaključuje Babić.
Prof. dr Milo Lompar – predsjednik Srpske književne zadruge istikao je kako je u službi cjelovitosti srpskog naroda osnovana u trenutku kad je uspon srpske države predstavljao i uspon njene inteligencije, univerziteta, omladine, Srpska književna zadruga oblikovala u svojim izdanjima i u “Kolu” djela najznačajnijeg srpskog pjesnika Petra II Petrovića Njegoša. Već 1902. pojavio se “Lažni car Šćepan Mali” – republikanac i socijalista.
“U SKZ bili su zajedno ‘obrenovićevci’ i ‘karađorđevci’, sekularisti i ljudi podani pravoslavnoj vjeri, ministri i opozicija, bili su zajedno profesori, duhovnici, novinari, pisci… Srpska književna zadruga je u svim tim sadržajima imala centralno mjesto i svog centralnog pjesnika, Njegoša. Uslijedilo je, 1912. godine, izdanje ‘Manjih pjesama Njegoševih’ i čuvena ‘Noć skuplja vijeka’, a nakon njih ‘Luča mikrokozma’ i ‘Gorski vijenac’”, naveo je Lompar.
“SKZ je”, po riječima prof. dr Lompara, “dala izraz jednom nastojanju srpske građanske inteligencije da konstituiše kulturnu svijest u duhu evropskih naroda oko svog središnjeg pjesnika, Njegoša, koji je ujedinjavao i epsku i oslobodilačku i duhovnu i mističku misao čitavih pokoljenja od srednjeg vijeka do građanskog doba”.
U drugom dijelu programa, Duško Babić i Dragan Lakićević kazivali su nekoliko svojih kratkih priča i pjesama.
Autor: MAJA TOMOVIĆ/Barinfo
